Salgın sonrası yoğun biçimde talep edilen ve Hükümetin bazı bakanları tarafından Ekim ayı sonu işaret edilen vergi, prim ve kamu borçları yapılandırma düzenlemesine yönelik olarak hazırlıklar devam ediyor. Düzenlemenin TBMM’ye sunulan istihdam paketi içine önergelerle eklenerek kanunlaştırılması planlanıyor. Yayımlanan 2021-2023 dönemi Orta Vadeli Plan (OVP) ve Orta Vadeli Mali Plan’da (OVMP), plan döneminde kamu alacaklarına yönelik olarak bir yapılandırmanın yapılmayacağı belirtilmişti. Bu nedenle çeşitli kanallardan yapılacak düzenlemenin kapsamının genişletilmesi talepleri geliyor. Geçen hafta yapılan toplantıda, af kapsamına öğrenci kredisi ve trafik borçları gibi bireysel kamu alacaklarının da dahil edilmesinin kararlaştırıldığı kamuoyuna yansımıştı.
Edindilen bilgilere göre bu toplantıda ayrıca şirketler kesimi için de daha geniş bir yapılandırma yapılmasının tartışıldığı öğrenildi. Önceki düzenlemelerde zaman zaman kullanılan “kasa affı” ve matrah artışı yoluyla geçmiş dönem incelemelerin ortadan kaldırılması uygulamalarının da yasaya konulması istendi. Özellikle KOBİ’lerde şirket ortakları ya da sahipleri vergiye tabi kâr dağıtımı ve maaş dışında şirketlerinden para çekebiliyor. Muhasebeleştirilirken de bu tutarlar genellikle “kasada” gösteriliyor. Yapılacak düzenleme ile belirli bir tutar ya da herhangi bir ödeme yapılmadan bu tür muhasebe kayıtlarının gerçeğe uygun hale getirilmesine izin veriliyor.
Diğer bir talep ise matrah artışı yönünde oldu. Yine önceki dönemlerde kullanılan bu araçla, firmalar gönüllü olarak beyan ettikleri son matrah üzerinde artış yaparak ödüyor. Bunun karşılığında kamunun geçmiş dönem şirket mali incelemesi yapmaması hükme bağlanıyor. Bu incelemeden vazgeçme unsuru kara para aklama vb. ağır suçları kapsamıyor. Bu arada, yapılandırma düzenlemesine yönelik olarak kamu, önceki yapılandırmaları bozulan şirketlere yeni hak verip vermeyeceğini de tartışacak. Halen yürürlükte bulunan ve bazı ödemeleri devam eden, 2017 ve 2018’deki yapılandırma yasaları kapsamında başvuranların ödemeleri devam ediyor. Bu kapsamda yapılan başvuruların dikkate değer bir kısmının taksitlerin ödenememesi nedeniyle bozulduğu belirtiliyor.
İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ile çalışma hayatına yeni düzenlemeler getiriliyor. Teklif, Pandeminin istihdam üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmayı amaçlıyor ve uygulama süreleri uzatma yetkisi veriyor.T
Torba yasa teklifinde neler var?
Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Hakkında Kanun ile işverenlere ve çalışanlara yönelik yeni düzenlemeler yapılması amaçlandı. TBMM’ye sunulan Kanun teklifinin gerekçesinde açıklandığı üzere, COVID-19 salgının istihdam üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması, salgın nedeniyle işveren ve işçiler üzerindeki yükün paylaşılması ve giderilmesi ile normalleşme sürecinde ekonomik aktivitelerin istihdamın artırılması ile desteklenmesi ve istihdamın devamının sağlanması amaçlanmıştır. TBMM’ ye sunulan Kanun teklifinde yeni düzenlemeler ile var olan düzenlemelerin süresinin uzatılması yönünde hükümler bulunuyor.
Kanun teklifi ile getirilen düzenlemeler şöyle:
İşsizlik ödeneğinden yararlandırılan kişilerin işsiz kaldıkları sürenin azaltılması ve işgücüne daha çabuk geri dönmelerinin teşvik edilmesi amacıyla işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içerisinde işe girmeleri ve 12 ay süreyle kesintisiz hizmet akdine tabi olarak çalışmaları ve talepte bulunmaları halinde işsizlik ödeneğinden yararlandıkları süre için hesaplanacak uzun vadeli sigorta primleri İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun geçici 10'uncu maddesinde düzenlenen Genç, Kadın ve Mesleki Belge Sahibi Olanların İstihdamına Yönelik Teşvik uygulamasının 31/12/2023 tarihine kadar uzatılabilmesi için Cumhurbaşkanına yetki verilmekte.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun geçici 19'uncu maddesinde düzenlenen ilave istihdam desteğinin süresinin 31/12/2020 tarihinden 31/12/2023 tarihine kadar uzatılabilmesi için Cumhurbaşkanına yetki verilmekte.
7103 sayılı kanunla düzenlenen ve ilave istihdam sağlayan özel sektör işverenlerine 31/12/2020 tarihine kadar sağlanacak olan gelir vergisi stopaj teşviki ve damga vergisi desteği uygulamasının 31/12/2023 tarihine kadar uzatılabilmesi için Cumhurbaşkanına yetki verilmekte.
Esnaf Ahilik Sandığı uygulamasının yürürlük tarihi 31/12/2023 olarak değiştirilmekte.
Kısa Çalışma ödeneği süresinin 30/6/2021 tarihine kadar uzatılması için Cumhurbaşkanına yetki verilmekte.
7252 sayılı kanunla düzenlenen normalleşme desteğinin uygulama süresinin 30/6/2021 tarihine kadar uzatılabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanına yetki verilmekte.
4447 sayılı Kanununa eklenecek geçici 27'nci madde ile işsiz halde bulunan kişilerle SGK’ya bildirilmeksizin çalışan kişilerin de istihdam edilebilmesi için; iş veya hizmet sözleşmesi 01/01/2019-17/4/2020 döneminde sona erenler ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeksizin çalışanların en son çalıştıkları işyerlerine başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle günlük 44,15 TL destek verilmektedir. Başvuruda bulananlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek. Ayrıca bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediğini bildirenler için hanesinde sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ya da aylık alan, kısa çalışma ödeneğinden ya da işsizlik ödeneğinden faydalanan veya 5510 sayılı Kanunun 4-1/a,b,c kapsamında sigortalı olan veya 506 sayılı Kanunun geçici 20'nci maddesi kapsamındaki sandıklara tabi olarak çalışan ile düzenli sosyal yardım alan bulunmamak şartları ile 4857 sayılı Kanunun geçici 10'uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere Fondan hane başına günlük 34,34 Türk Lirası destek verilecek.
4447 sayılı Kanununa eklenecek geçici 28'inci madde ile işverenler tarafından 2019/Ocak-2020/Nisan döneminde en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek her bir sigortalı için her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle destek verilecektir. Bu destek kapsamında, işe alındığı tarihten itibaren fiilen çalıştırılacak sigortalılar için günlük 44,15 TL; ilave olarak işe alınacaklardan işveren tarafından ücretsiz izne ayrılacak olanlara ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek.
4857 sayılı İş Kanununun 11'inci maddesinin ikinci fıkrasında, “Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir, hükmü bulunmaktadır. Belirtilen maddeye bir fıkra eklenerek, 25 yaşını doldurmayan veya 50 ve üzeri yaşta olan işçilerle yapılacak belirli süreli iş sözleşmelerinin şartları yeniden düzenlenerek mevcut sınırlamalara tabi olmaksızın belirli iş sözleşmesi yapılabilmesi imkanı getirilmektedir.
5510 sayılı Kanuna ek madde eklenerek, 25 yaşın altında olan gençlerin esnek çalışması halinde prim oranları yeniden düzenlenmiştir. Yapılacak düzenleme ile işveren emrinde ay içerisinde 10 günden az çalışanlar için yüzde 2 iş kazası ve meslek hastalıkları primi ile yüzde 7,5’i işveren yüzde 5’i sigortalıya ait olmak üzere yüzde 12,5 oranında genel sağlık sigortası primi işverence ödenecektir. Bu düzenlemeden yararlanabilmek için gencin 25 yaşından küçük olması, ayda 10 günden az çalışması ve işe girdiği tarihten önceki bir yıl içinde 120 günden daha fazla prim ödeme gün sayısının olmaması gerekmektedir.
Kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşmelerinin tamamlanmasının ardından Genel Kurulda müzakere edilecek.
