Diyabet Nedir?
Diyabet, vücutta pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır.
Diyabetin Tipleri Nelerdir?
Tip 1 DiabetesMellitus: Tip 1 diyabetli kişilerde yeterli insülin üretimi yoktur ya da çok azdır. Tip 1 diyabeti olan bireyler için insülin yaşam için elzem olan, vazgeçilmez bir ilaçtır. Diyabetli kişilerin % 5-10'u bu tip diyabetlidir.
Tip 2 DiabetesMellitus: Tip 2 diyabetli kişiler insülin üretir fakat üretilen insulin hedef dokularda etkili olarak kullanamazlar. Tip 2 diyabeti, tip 1 diyabete kıyasla daha sık görülür; diyabetli kişilerin %90'ı tip 2 diyabetlidir.
GestasyonelDiabet: Gebelik her kadının metabolizmasına ayrı bir yük getirir. Gebeliğin getirdiği bu yük sonucunda gebelik esnasında özellikle gebeliğin 2. yarısından sonra kan şekeri yükselebilmekte ve doğum sonrasında tekrar normal düzeyine dönmektedir. Gebelik esnasında diyabetin ortaya çıkması durumuna gestasyonel diyabet denir.
Pre-diabet (Gizli Şeker):Bir kişinin kan şekeri düzeyi normalden yüksek olmasına karşın diyabet tanısı koymaya yeterli yükseklikte değilse bu durumda kişi pre-diabetik (gizli şeker hastası) olarak tanımlanır.
Diyabetin Belirtileri Nelerdir?
Aşırı susama, sık idrara çıkma, yorgunluk ve açıklanamayan kilo kaybı, sık görülen belirtiler olmakla birlikte hiçbir açık belirti de olmayabilir. Bu belirtilerden biri veya birkaçı var ise vakit geçirmeden bir sağlık kuruluşuna giderek danışınız.
Diyabet Kimlerde Görülür?
Tip 1 diyabet, çoğunlukla çocuklar ve ergenlik çağındakilerde gelişir fakat yetişkinlerde de görülebilir. Çocuklukta en sık görülen kronik hastalıklardandır.
Tip 2 diyabet, esas olarak yetişkinlerde görülmekteyse de dünyanın birçok yerinde ergenlik çağındaki grup için hızla büyük bir sorun olmaya başlamıştır. Tip 2 için risk faktörleri yaşın artışı, şişmanlık (obezite), ailede diyabet öyküsü, gebelikte iri bebek ya da diyabet öyküsü, fiziksel aktivite azlığı, bozulmuş glukoz toleransı ve ırk/etnik gruptur.
Diyabet Eğitiminin Önemi
Diyabet gibi kronik hastalıkların başarılı bir şekilde tedavi edilmesi, diyabetli bireyin sağlık ekibi ile işbirliği içerisinde tedavi sürecine aktif katılımı ile sağlanır. Diyabetli birey kendi başına bilinçli bakım kararları verebilmek ve bunları sürdürebilmek, hastalığını etkin biçimde kontrol altına alabilmek için gereksinim duyduğu entelektüel, davranışla ilgili, duygusal, psikososyal ve somut kaynakları sağlamalıdır. Bunu ancak sağlık çalışanlarından alacağı kendi kendine bakım desteği ile diğer bir ifade ile diyabet eğitimi ile sağlayabilir. Kendi kendine bakım desteği, tüm sağlık çalışanlarınca verilecek uygun bakımla birleştirildiği ve güçlendirildiği zaman en etkili olur.
Dünyada Diyabet
IDF(Uluslararası Diyabet Federasyonu), 7. Diyabet Atlası’na göre; 2015 yılı sonunda 415 milyon olduğu tahmin edilen 20 yaş ve üstü erişkin diyabetli nüfusun, 2040 yılına kadar %55 oranında artarak 642 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Bu verilere dayanarak, 2015 yılında her 11 erişkinden 1’inde diyabet olduğu buna karşılık 2040 yılında her 10 erişkinden 1’inin diyabetli olacağı öngörülmektedir.
Dünyada her yedi doğumdan biri gebelik diyabetinden etkilenmektedir.
Uluslararası Diyabet Federasyonu 2015 yılında 20.9 milyon (%16.2) canlı doğumun gebelikte yüksek kan şekeri düzeyi ile gerçekleştiğini tahmin etmektedir. Gebelik diyabeti öyküsü olan kadınların yaklaşık olarak yarısında 5 ila 10 yıl sonrasında Tip 2 diyabet gelişmektedir.
Türkiye’de Diyabet
Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2016 yılı toplam diyabetli birey sayısı 5.686.223’dür (%7.1) olarak bulunmuştur.
2017 yılı ilk 6 ay diyabetli birey sayısı 5.831.419 (%7.3) olarak bulunmuştur.
Ülkemizde 18 yaş altında 20.000 dolayında Tip 1 diyabetli çocuk bulunmakta ve bunların en az 15.000’nini okul çağındaki çocuklar oluşturmaktadır.
Kocaeli’de Mevcut Durum ve Yürütülen Çalışmalar
İlimizde Bakanlığımızın Diyabet Programı doğrultusunda diyabetle etkin mücadele edilebilmesi için toplumda diyabet farkındalığını arttırarak, gelecek nesilleri diyabetten korumayı ve tanı alan hastalara sunulan diyabet bakım kalitesinin yükseltilmesini, komplikasyonların ve diyabete bağlı ölümlerin azaltılmasını amaçlayan çalışmalar yürütülmektedir.
Yapılan Çalışmalar
Eğitim çalışmalarımız kapsamında;
İlimizde 6 kamu hastanemizde diyabet okulu bulunmaktadır.(Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Darıca Farabi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmit Seka Devlet Hastanesi, Kocaeli Devlet Hastanesi, Gölcük Devlet Hastanesi, Gebze Devlet Hastanesi)
Hastanelerde diyabetli bireylere yönelik verilen eğitimler kapsamında 2017 yılı diyabet okulu diploması alan birey sayısı 422’dir. 2018 yılı ilk 6 ayı diyabet okulu diploması alan birey sayısı 173’dir.
İlimizdeki kamu hastanelerinde 2017 yılında toplam 27.241 hastaya, 2018 yılı ilk 6 ayında toplam 17.066 hastaya diyabet eğitimi verildi.
İlimizdeki tüm gebe okullarımızda gebeliğe bağlı gelişen diyabet hakkında eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmektedir. Ayrıca gestasyonel diyabet okulumuzda 2017 yılında 16 gebeye, 2018 yılı ilk 6 ayında 11 gebeye diploma verilmiştir.
Çocukluk çağı diyabeti ile ilgili Çocuk Endokrinolojisi Hekimleri ve Diyabet Hemşirelerimiz işbirliğinde hastanelerimizde 2017 yılında 1269 çocuğumuza,2018 yılı ilk 6 ayında 772 çocuğumuza eğitim verilmiştir.
İzmit Seka Devlet Hastanesinde Diyabet Hemşireliği sertifikasyon programı düzenlendi. Programa katılan 25 Hemşire Diyabet Hemşiresi sertifikası aldı.
2018 yılı ilk 6 ayında Birinci basamakta çalışan Aile Sağlığı Hekimi/Aile Sağlığı Elemanı toplam 368 personele hizmet içi eğitim verildi.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği ile işbirliği halinde Okulda Diyabet Programı uygulanmaktadır. Programın amacı Tip 1 diyabet hakkında farkındalık yaratmaktır.2018 yılı ilk 6 ayında toplam 2243 öğretmen, 21.889öğrenci, 98 okul çalışanı ve 10308veliye eğitim verilmiştir.
Halkımıza yönelik yaptığımız diyabet eğitimlerinde 2017 yılında 40 yaş üstü toplam 32.551 kişiye, 2018 yılı ilk 6 ayında toplam 37.864 kişiye eğitim verildi.
